Μπορεί ο Μέσι να κλωνοποιηθεί; Ο «ναός», τα μυστικά και το θαύμα που δεν ήταν (μόνο) γενετικό

Υπάρχει ένα κοινό στερεότυπο στο ποδόσφαιρο. Ο Κριστιάνο Ρονάλντο έχει να κάνει με την αδιάκοπη θέληση και την έντονη προπόνηση, ενώ ο Λιονέλ Μέσι θεωρείται φυσικό φαινόμενο.

Είναι δικαιολογημένη η ιδέα του «Pulga» ως ενός καθαρού γενετικού θαύματος; Τι ακριβώς κάνει το σώμα και την κίνησή του τόσο μοναδικά; Προπονείται σοβαρά; Και τι γίνεται με τη διατροφή του;

Μπορεί να κλωνοποιηθεί ο Μέσι;

Ένα από τα κορυφαία ισπανικά Μέσα ενημέρωσης, η «AS», δημοσίευσε ένα εντυπωσιακό άρθρο: «Ο Λιονέλ Μέσι μπορεί να κλωνοποιηθεί!». Ο γενετιστής και επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Αρχείου Γονιδιώματος, Αρκάντι Ναβάρο, εξήγησε ότι η τρέχουσα τεχνολογία θα μπορούσε να δημιουργήσει ένα άτομο που θα κληρονομήσει τα γενετικά χαρακτηριστικά και τις δυνατότητες του Μέσι.

«Αλλά...», συνέχισε ο Ναβάρο, «ο Μέσι έγινε κορυφαίος ποδοσφαιριστής όχι μόνο λόγω της γενετικής του. Η εκπαίδευση, η ιατρική περίθαλψη και ο χρόνος του στην ακαδημία της Μπαρτσελόνα έπαιξαν ρόλο. Η γενετική μας δίνει δυνατότητες και είναι καθήκον μας να τις αξιοποιήσουμε στο έπακρο».

Πώς το μικρό ανάστημα του Μέσι διαμορφώνει την κίνησή του

Αν και η καριέρα του παραλίγο να τελειώσει πριν καν ξεκινήσει λόγω προβλημάτων με την αυξητική ορμόνη (μια ιστορία γνωστή σε όλους), η μοναδική σωματική διάπλαση του Μέσι του έδινε βασικά πλεονεκτήματα.

Στα 11 του, ο Μέσι μόλις που ξεπερνούσε τα 130 εκατοστά και τώρα έχει ύψος 170 εκατοστά. Το μήκος των ποδιών του και το βήμα του ήταν ανάλογα με το ύψος του. Σε σύγκριση με τους συνομηλίκους του, φαινόταν να κινείται άτσαλα στο γήπεδο — και ακόμη και στα 38 του, το στυλ του δεν έχει αλλάξει πολύ.

Τα κοντά πόδια σημαίνουν μειωμένο πλάτος βηματισμού. Το πόδι επιστρέφει πιο γρήγορα στην αρχική του θέση. Αυτό περιορίζει την ικανότητά του να κάνει σπριντ σε ευθεία γραμμή τόσο γρήγορα όσο οι παίκτες με μακριά πόδια, αλλά προσφέρει ένα τεράστιο πλεονέκτημα - ελάχιστο χώρο για τους αμυντικούς. Ο Μέσι χρησιμοποιεί μόνο το αριστερό του πόδι για ντρίμπλα, για να αποφύγει να χάσει χρόνο με το πιο αδύναμο δεξί του πόδι, σπρώχνοντας ελαφρά την μπάλα με το δάχτυλο του ποδιού στην τελική φάση του βήματος του.

Επειδή η μπάλα κινείται μόνο σε μικρή απόσταση προς τα εμπρός — περίπου όσο είναι το μήκος του βήματος του — και παραμένει πολύ κοντά στο πόδι του, οι αμυντικοί αντιμετωπίζουν μια σχεδόν αδύνατη πρόκληση. Πρέπει να χρονομετρήσουν τέλεια τα τάκλιν τους για να αποφύγουν να κάνουν φάουλ στον Μέσι. Ακόμα και οι καλύτεροι αμυντικοί δυσκολεύονται με αυτό.

Το πλεονέκτημα του χαμηλού κέντρου βάρους

Το μικρό ανάστημα του Μέσι του δίνει επίσης χαμηλό κέντρο βάρους, έναν βασικό παράγοντα ισορροπίας και σταθερότητας.

Από τη βασική φυσική, το κέντρο βάρους είναι το σημείο όπου συγκεντρώνεται το βάρος ενός σώματος — περίπου στη μέση για τους περισσότερους ανθρώπους. Τα πιο κοντόσωμα και γεροδεμένα άτομα έχουν χαμηλότερο κέντρο βάρους, το οποίο βελτιώνει την ισορροπία.

Αυτή η αρχή είναι εύκολο να κατανοηθεί χρησιμοποιώντας το παράδειγμα μιας πόρτας: Μια δύναμη κοντά στους μεντεσέδες την κινεί ελάχιστα, ενώ η ίδια δύναμη στην απέναντι άκρη την ανοίγει διάπλατα. Τα αγωνιστικά αυτοκίνητα και τα στρατιωτικά οχήματα χρησιμοποιούν χαμηλό κέντρο βάρους για να αποφεύγουν την ανατροπή κατά τη διάρκεια απότομων στροφών.

Το χαμηλό κέντρο βάρους του Μέσι του επιτρέπει να κινείται γύρω από τους αντιπάλους χωρίς να χάνει την ισορροπία του, επιτρέποντας γρήγορες αλλαγές κατεύθυνσης στο γήπεδο.

Το στυλ τρεξίματος ζιγκ-ζαγκ του Μέσι

Η σημασία μιας τέτοιας κίνησης δοκιμάστηκε σε εργαστηριακές συνθήκες. Ο Ισπανός πρωταθλητής σπριντ 100 μέτρων, Άνχελ Νταβίντ Ροντρίγκεζ, αγωνίστηκε εναντίον του Κριστιάνο Ρονάλντο σε δύο σενάρια στα 25 μέτρα:

Ευθεία σπριντ: Ο Ρονάλντο έχασε.

Σπριντ ζιγκ-ζαγκ: Η διαδρομή ήταν χωρισμένη σε πέντε τμήματα των 5 μέτρων με στροφές σχεδόν 90 μοιρών. Εδώ, ο Ρονάλντο κέρδισε.

Ο πρώην σπρίντερ Ντάρεν Κάμπελ εξήγησε: «Στο τρέξιμο σε ευθεία γραμμή, ο Ρονάλντο δεν διαθέτει τέλεια βιομηχανική. Το ποδόσφαιρο σπάνια απαιτεί αυτό το είδος σπριντ. Αλλά στο τρέξιμο σε ζιγκ-ζαγκ, το κέντρο βάρους χαμηλώνει, εμπλέκοντας τα γόνατα, τους γοφούς και τους κατάλληλους μύες για τους ποδοσφαιριστές».

Ο Ρονάλντο προετοιμάζεται προσεκτικά πριν από κάθε απότομη στροφή, μειώνοντας το βήμα του για να διατηρήσει την ισορροπία του πριν επιταχύνει ξανά, όπως ακριβώς οι οδηγοί της Formula 1 επιλέγουν τη σωστή ταχύτητα για μια στροφή.

Το ύψος του Ρονάλντο (187 εκ.) και τα χρόνια προπόνησης τον βοήθησαν να κατακτήσει αυτή την αλλαγή ισορροπίας. Ο Μέσι κληρονόμησε τη σωματική του διάπλαση φυσικά. Σε μια διαδρομή πέντε μέτρων με την μπάλα, τα στοιχεία της UEFA από το 2012 έδειξαν ότι ο Μέσι μπορεί να φτάσει τα 20 χλμ./ώρα, ενώ ο Ρονάλντο έχει μέγιστη ταχύτητα τα 18 χλμ./ώρα.

Η τεράστια κατανάλωση ενέργειας και η κρίση το 2014

Το στυλ του Μέσι έχει ένα κρυφό τίμημα: Την τεράστια κατανάλωση ενέργειας. Η Σχολή Φυσικών Επιστημών του Πανεπιστημίου του Λίβερπουλ έδειξε ότι τα ασυνήθιστα μοτίβα κίνησης — το τρέξιμο προς τα πίσω, πλάγια, οι απότομες επιταχύνσεις και επιβραδύνσεις — αυξάνουν δραστικά το μεταβολικό φορτίο.

Με απλά λόγια, οι απρόβλεπτες αλλαγές κατεύθυνσης του Μέσι και η σφιχτή ντρίμπλα καίνε περισσότερη ενέργεια από τα απλά σπριντ στην πτέρυγα. Μια μελέτη στο Quarterly Research in Exercise and Sport με τίτλο «Το Φυσιολογικό Κόστος της Ντρίμπλα μιας Ποδοσφαιρικής Μπάλας» κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η ντρίμπλα αυξάνει σημαντικά την ενεργειακή δαπάνη, αυξάνοντας τα επίπεδα γαλακτικού οξέος στο αίμα παρόμοια με το τρέξιμο υψηλής ταχύτητας.

Αυξημένο γαλακτικό οξύ σημαίνει ότι συσσωρεύεται γαλακτικό οξύ στους μύες, προκαλώντας αυτό το αίσθημα καύσου κατά τη διάρκεια έντονης άσκησης, οδηγώντας σε κόπωση και μειωμένη απόδοση. Η παρακμή του Μέσι ξεκίνησε γύρω στο 2014.

Μετά τον δεύτερο προημιτελικό του Champions League της σεζόν 2013/14 εναντίον της Ατλέτικο Μαδρίτης, τα στατιστικά στοιχεία της UEFA έδειξαν ότι ο Μέσι έτρεξε μόλις 6,8 χιλιόμετρα — μόλις 1,5 χιλιόμετρο περισσότερο από τον τερματοφύλακα Πίντο.

Τότε, ο Μέσι ήταν σχεδόν 27 ετών, στην ένατη σεζόν του με την Μπαρτσελόνα με πάνω από 25 συμμετοχές. Τα εξαντλητικά ζιγκ-ζαγκ τρεξίματα, οι επαναλαμβανόμενες σωματικές προκλήσεις από τους αντιπάλους, η έλλειψη πειθαρχίας στην προπόνηση (ο πρώην συμπαίκτης του, Αλεξάντερ Χλεμπ, είπε ότι ο Μέσι μερικές φορές περπατούσε κατά τη διάρκεια της προπόνησης και έχανε ασκήσεις) και ο εφησυχασμός μετά από τέσσερις συνεχόμενες κατακτήσεις της Χρυσής Μπάλας συνέβαλαν σε μια πτώση της φόρμας του.

Από πίτσα και αναψυκτικά μέχρι βιολογική και καθαρή διατροφή

Ένας άλλος παράγοντας στην κρίση του Μέσι στις αρχές του 2014 ήταν η διατροφή του. Στις 25 Σεπτεμβρίου 2014, μετά την ισοπαλία με τη Μάλαγα, η ισπανική εφημερίδα «Libertad Digital» διέρρευσε τα διατροφικά πλάνα των παικτών της Μπαρτσελόνα. Ο Μέσι βρέθηκε να τρώει πίτσα με διπλό τυρί και να πίνει Sprite μετά τους αγώνες.

Υπό την πίεση των Μέσων ενημέρωσης και μετά τη δεύτερη συνεχόμενη νίκη του Ρονάλντο στη Χρυσή Μπάλα, ο Μέσι επανεκτίμησε την προετοιμασία του. Ο συμπαίκτης του, Μάρτιν Ντεμικέλις, συνέστησε τον Ιταλό διατροφολόγο Τζουλιάνο Πόζερ, ο οποίος ανανέωσε πλήρως τη διατροφή του Μέσι. Τα αναψυκτικά και η ζάχαρη απαγορεύτηκαν αμέσως.

«Η ζάχαρη είναι καθαρό δηλητήριο για τους μύες», είπε ο Πόζερ στην Mundo Deportivo. «Όσο πιο μακριά μείνεις μακριά από τη ζάχαρη, τόσο το καλύτερο». Η νέα δίαιτα του Μέσι επικεντρώθηκε σε πέντε βασικά συστατικά: Καθαρό νερό, ελαιόλαδο υψηλής ποιότητας, δημητριακά ολικής αλέσεως, φρέσκα φρούτα και λαχανικά, και επιπλέον ξηρούς καρπούς και σπόρους.

Μια αυστηρή προϋπόθεση ήταν τα βιολογικά τρόφιμα, χωρίς μολυσμένα επιβλαβή φυτοφάρμακα. «Γι' αυτό απαγόρευσα το ψωμί και τα ζυμαρικά — είναι δύσκολο να βρεις σιτάρι χωρίς επιβλαβείς ρύπους», εξήγησε ο Πόζερ.

Το νέο καθεστώς λειτούργησε: Ο Μέσι έχασε πάνω από τρία κιλά το 2015, ανέκτησε τη μυϊκή του ευλυγισία και κατέκτησε ξανά τη Χρυσή Μπάλα.

Εκρηκτική ταχύτητα, δύναμη κορμού και κινητικότητα

Παράλληλα με τη διατροφή, ο Αργεντινός φυσιοθεραπευτής Μαρσέλο Ντ'Αντρέα έγινε βασικό πρόσωπο. Δουλεύοντας τακτικά με την εθνική ομάδα, ταξιδεύει στη Βαρκελώνη για να βοηθήσει τον Μέσι να αναρρώσει πιο γρήγορα και να δημιουργήσει ένα πρόγραμμα προπόνησης προσαρμοσμένο στη διατήρηση της εκρηκτικής ταχύτητας και ευκινησίας.

Η γήρανση είναι αναπόφευκτη, αλλά ο στόχος είναι να επιβραδυνθεί. Η προσέγγιση του Μέσι αποφεύγει την υπερβολική μυϊκή ανάπτυξη, καθώς ο υπερβολικός όγκος κινδυνεύει να διαταράξει την ισορροπία και την ταχύτητά του - όπως δείχνουν πρόσφατα παραδείγματα όπως του Ρομέλου Λουκάκου.

Ο Κρεγκ Φρίντμαν, διευθυντής της Athletes' Performance, ο οποίος συνεργάστηκε με την ομάδα της Γερμανίας για το Παγκόσμιο Κύπελλο του 2006, λέει:

«Η ταχύτητα και η ευκινησία εξαρτώνται από τρεις παράγοντες. Πρώτον, πρέπει να είσαι εκρηκτικός και δυνατός. Δεύτερον, οι αστράγαλοι, οι γοφοί και ο κορμός σου πρέπει να απορροφούν και να μεταφέρουν την ενέργεια του σώματός σου. Τρίτον, πρέπει να κινείσαι με τη σωστή τεχνική».

Οι λεπτομέρειες σχετικά με τις ατομικές προπονήσεις του Μέσι παραμένουν ιδιωτικές, αλλά ορισμένες πληροφορίες είναι γνωστές.

Ημέρα 1: Ταχύτητα και Εκρηκτικότητα

Ξεκινά με σανίδα, έπειτα προβολές προς τα εμπρός με κινήσεις γόνατος, διατάσεις στον αχίλλειο τένοντα ("το χελιδόνι"), ακολουθούμενες από τρέξιμο με ψηλά γόνατα και άλματα με δύο πόδια επί τόπου. Μετά από ένα διάλειμμα, μονές, διπλές και τριπλές προβολές κοντά σε τοίχο, καθώς και σύντομα σπριντ 9 μέτρων.

Ημέρα 2: Ευκινησία και Κινητικότητα

Ξεκινά με πλάγιες σανίδες, έπειτα διατάσεις γονάτων και ισχίων. Μετά από μια παύση, πηδήματα με το ένα πόδι και άλματα με εμπόδια, και τελειώνει με μια σειρά από επιταχυνόμενα και μη επιταχυνόμενα άλματα πάνω από εμπόδια.

Καμία άσκηση δεν είναι περιττή. Ο Μέσι κάνει ακριβώς αυτό που χρειάζεται—καμία εμμονή με κοιλιακούς με φουσκωμένους κοιλιακούς ή γυμνασμένους μύες.

Τα εξαιρετικά σωματικά χαρακτηριστικά του Μέσι του έδωσαν μια βάση που λίγοι μπορούν να συγκριθούν. Αλλά χωρίς σκληρή δουλειά, θυσίες, προσαρμογή και μια εξελισσόμενη προσέγγιση στη διατροφή και την προπόνηση, δεν θα ήταν ο κορυφαίος όλων των εποχών. Μπορεί να μην επιδεικνύει την μυώδη εικόνα ορισμένων σταρ, ούτε τις selfies μετά το γυμναστήριο, αλλά πίσω από την ήσυχη ιδιοφυΐα του κρύβεται αδιάκοπη πειθαρχία, ακρίβεια και προσήλωση.

Ο Μέσι είναι ταυτόχρονα ένα φυσικό φαινόμενο και ένας δεξιοτέχνης της σκληρής δουλειάς.