Κλέβουν δεδομένα από τον Σίνερ, τον Λεκλέρ και παίκτες της Μάντσεστερ Σίτι; Μπορεί και από εσένα και ευθύνεται το smartwatch σου

Οι τενίστες Γιανίκ Σίνερ και Ίγκα Σφιόντεκ, ο πιλότος της Formula 1 Σαρλ Λεκλέρ, οι παίκτες της Μάντσεστερ Σίτι… Όλοι πίστευαν ότι χρησιμοποιούσαν μια ακίνδυνη συσκευή,ενώ στην πραγματικότητα εξέθεταν εξαιρετικά ευαίσθητα δεδομένα.

Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα του αμερικανικού μέσου ενημέρωσης Hunterbrook Media, η κινεζική κυβέρνηση είχε πρόσβαση σε πληροφορίες από την FocusCalm, μια φορητή συσκευή πνευματικής άσκησης που μετρά τα ηλεκτροεγκεφαλογραφικά κύματα των χρηστών της. Φορώντας την στο μέτωπό τους, ο Σίνερ και η παρέα του ανέλυσαν τις κορυφώσεις στρες ή έλλειψης συγκέντρωσης κατά τη διάρκεια των προπονήσεών τους.

Ταυτόχρονα, βέβαια, ίσως… άνοιξαν την πόρτα στον εγκέφαλό τους σε διάφορες κινεζικές εταιρείες. Κανένας από τους εμπλεκόμενους δεν έχει αναφέρει δημόσια την κλοπή. Η FocusCalm έχει αρνηθεί οποιαδήποτε εμπλοκή και το σκάνδαλο δεν έχει κλιμακωθεί, αλλά χρησιμεύει ως παγκόσμιο προειδοποιητικό σήμα.

Γνωρίζουμε πραγματικά πόσο σημαντικά είναι τα βιοϊατρικά μας δεδομένα;

Σήμερα, 543 εκατομμύρια φορητές συσκευές—συμπεριλαμβανομένων smartwatches, συσκευών παρακολούθησης φυσικής κατάστασης και ακουστικών—χρησιμοποιούνται παγκοσμίως, παράγοντας περισσότερα από ένα τρισεκατομμύριο δεδομένα ετησίως. Ο καρδιακός ρυθμός, ο κορεσμός οξυγόνου, η θερμοκρασία του σώματος, η αρτηριακή πίεση, τα επίπεδα γλυκόζη, ακόμη και τα επίπεδα στρες είναι όλοι δείκτες υγείας διαθέσιμοι σε οποιονδήποτε.

«Οι λάτρεις του αθλητισμού τα χρησιμοποιούν για να βελτιστοποιήσουν την προπόνησή τους, αλλά στην πραγματικότητα οι δυνατότητες που έχουν είναι τεράστιες. Αυτές οι συσκευές αντικαθιστούν ήδη τα ενοχλητικά Holter monitors, για παράδειγμα, και θα μπορούσαν να κάνουν πολύ περισσότερα. Μια φορητή συσκευή με ηλεκτροκαρδιογράφο μπορεί να διαγνώσει εάν ο χρήστης παθαίνει καρδιακή προσβολή και, αν στο μέλλον θα μπορούσε να ειδοποιεί αυτόματα τις Υπηρεσίες Έκτακτης Ανάγκης και να στέλνει τη γεωγραφική του θέση, θα του έσωζε τη ζωή», εξηγεί στην ισπανική εφημερίδα El Mundo ο Ρικάρδ Μαρτίνεθ, διευθυντής της Έδρας Ιδιωτικού Απορρήτου και Ψηφιακού Μετασχηματισμού στο Πανεπιστήμιο της Βαλένθια και μέλος ομάδας εμπειρογνωμόνων για τα ψηφιακά δικαιώματα στο Υπουργείο Ενέργειας, Τουρισμού και Ψηφιακής Ατζέντας.

«Αυτές οι συσκευές αντιπροσωπεύουν μια ευκαιρία, αλλά έχουν και τους κινδύνους τους», προσθέτει.

Iατρικά δεδομένα εκτεθειμένα σε όλους

«Καλύπτουμε τον κωδικό PIN μας όταν σηκώνουμε χρήματα από το ΑΤΜ ή σκίζουμε την ετικέτα σε ένα ηλεκτρονικό καλάθι αγορών, αλλά δημοσιεύουμε δημόσια τους χτύπους της καρδιάς μας. Δεν γνωρίζουμε πραγματικά την αξία αυτών των δεδομένων.

Για τους μεσίτες δεδομένων (δηλαδή εταιρείες που ασχολούνται με τη συλλογή διαδικτυακών πληροφοριών) και τη μαύρη αγορά, υπάρχουν δεδομένα όπως η ταυτότητα, η διεύθυνση ή ακόμη και οι πληροφορίες τραπεζικού λογαριασμού που έχουν ήδη χάσει την αξία τους επειδή είναι πια τόσο εκτεθειμένα. Τα δεδομένα υγείας, από την άλλη πλευρά, είναι πολύτιμα επειδή είναι πιο προστατευμένα», λέει ο Σάμουελ Πάρα, δικηγόρος που ασχολείται με την προστασία δεδομένων και ιδρυτής της εταιρείας ePrivacy. Μια μελέτη της αμερικανικής εταιρείας κυβερνοασφάλειας Trustwave αποκάλυψε ότι στο deep web, οι αριθμοί τραπεζικών καρτών μπορούσαν να αγοραστούν για μόλις πέντε δολάρια. ένα αρχείο υγείας, από την άλλη πλευρά, κοστίζει περισσότερα από 250 δολάρια.

«Έχουμε την τάση να πιστεύουμε ότι ο καρδιακός μας ρυθμός δεν ενδιαφέρει κανέναν επειδή δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να μας κλέψει ή να μας χειραγωγήσει, αλλά τίποτα δεν θα μπορούσε να απέχει περισσότερο από την αλήθεια. Μια ασφαλιστική εταιρεία μπορεί να χρησιμοποιήσει τα δεδομένα υγείας μας για να αυξήσει τα ασφάλιστρά μας, για παράδειγμα. Μια ιδιωτική κλινική μπορεί να τα χρησιμοποιήσει για να ανιχνεύσει ότι έχουμε μια πάθηση και να μας προσφέρει διαφήμιση για μια συγκεκριμένη εξέταση ή ακόμα και μια θεραπεία», αναλύει ο Πάρα.

Αν ένας μεγάλος αριθμός εταιρειών, ειδικά κολοσσοί όπως η Google ή η Meta, γνώριζαν ήδη την ηλικία, το βάρος και το ύψος μας, πού ζούμε, με ποιον ζούμε, πού εργαζόμαστε, πόσα κερδίζουμε, πόσα ξοδεύουμε και εκατοντάδες άλλες προσωπικές λεπτομέρειες, τώρα γνωρίζουν και πώς νιώθουμε: αν γυμναζόμαστε, αν πάσχουμε από υπέρταση, αν κοιμόμαστε άσχημα, αν είμαστε νευρικοί... Το προφίλ είναι πλέον πλήρες.

«Πριν από λίγα χρόνια, η Google αγόρασε την Fitbit για 2,1 δισεκατομμύρια και λίγο αργότερα, απέκτησε τον έλεγχο στην κατασκευή των βραχιολιών της. Δεν ήθελαν την υπηρεσία της. Ήθελαν τα δεδομένα της», θυμάται ο Mαρτίνεθ, ο οποίος προσθέτει την ανησυχία του για τη χρήση αυτών των συσκευών: «Αν εξετάσουμε έναν δείκτη όπως η αρτηριακή πίεση εκτός πλαισίου, μπορεί να θεωρήσουμε ότι είναι άσχετος. Αλλά αν τον συνδυάσουμε με άλλους, η αξία του είναι εξαιρετικά υψηλή. Αξίζει πραγματικά μια περιουσία. Πόσα θα πλήρωναν οι ιδιωτικές ασφαλιστικές εταιρείες υγείας για να γνωρίζουν ακριβώς ποια άτομα με υψηλό εισόδημα πάσχουν από υπέρταση;».

Πώς μπορείς να προστατευτείς;

Η ευρωπαϊκή νομοθεσία για την προστασία δεδομένων θεσπίζει συγκεκριμένα μέτρα για αυτό το είδος πληροφοριών και απαιτεί αιτιολόγηση για την αποθήκευση και την επεξεργασία τους. Το πρόβλημα είναι ότι, όπως πάντα, ο νόμος κρύβει μια παγίδα. Παρόλο που οι ρυθμιστικές αρχές απαιτούν ολοένα και περισσότερα - εξ ου και το ιστορικό πρόστιμο 200 εκατομμυρίων ευρώ της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στη Meta τον περασμένο Απρίλιο - η πιο συνηθισμένη αιτιολόγηση παραμένει η συγκατάθεση.

Σύμφωνα με μια μελέτη του Πανεπιστημίου του Δουβλίνου που δημοσιεύθηκε αυτό το καλοκαίρι στο βρετανικό περιοδικό Nature, οι εταιρείες φορητών συσκευών παρέχουν εξαιρετικά εκτενή έγγραφα, κατά μέσο όρο 6.113 λέξεων, για πρόσβαση σε όλες τις λειτουργίες των εφαρμογών τους, και οι χρήστες εξακολουθούν να τα αποδέχονται. Τα διαβάζει κανείς; Σπάνια.

«Θα πρέπει να χρησιμοποιούμε τις συσκευές αυτές με την ίδια προσοχή που χρησιμοποιούμε τα αυτοκίνητα. Οι κατασκευαστές πρέπει να είναι υπεύθυνοι, αλλά το ίδιο πρέπει να κάνουν και οι καταναλωτές. Πάντα θα υπάρχουν απερίσκεπτοι άνθρωποι, αλλά οι περισσότεροι από εμάς πρέπει να γνωρίζουμε τον κίνδυνο», καταλήγει ο Mαρτίνεθ, ο οποίος μάλιστα επισημαίνει μια προηγούμενη μελέτη για τις επιλογές της αγοράς.

Η ίδια ανάλυση από το Πανεπιστήμιο του Δουβλίνου διαπίστωσε σημαντική διαφορά στον κίνδυνο έκθεσης μεταξύ ορισμένων κινεζικών εταιρειών και των περισσότερων ευρωπαϊκών. Ίσως κανείς δεν έχει κλέψει τα δεδομένα υγείας των Σίνερ, Σφιόντεκ. Λεκλέρ ή των παικτών της Μάντσεστερ Σίτι, αλλά θα πρέπει να προσπαθήσουμε να προστατεύσουμε τα δικά μας.